چند روش ساده عملی تقويت حرمت نفس و اعتماد به نفس كودك
????زماني كه فرزندتان مي‌خواهد با شما صحبت كند، اگر آب هم دستتان هست زمين بگذاريد و سر تا پا گوش شويد و تا زمانيكه صحبتهاي او تمام نشده است، صحبت نكنيد و در ضمن نخواهيد در آن زمان نقش معلمي ايفا كنيد و اشتباهات او را اصلاح كنيد. با اين كار، او در مي‌يابد كه چقدر براي او ارزش و احترام زیادی قائل هستید.
????هر زماني كه احساس خوبي نسبت به فرزندتان پيدا مي‌كنيد، آن را به صورت عملي و زباني و از صميم قلب ابراز كنيد. گفتار و رفتار محبت‌آميز و ستايشگرانه اولاً باعث مي‌شود تا كودك از حس و نظر شما در مورد خودش مطلع و مطمئن شود و ثانياً آنها را در درون خود تكرار و نهادينه كند.
????در تشويق و تحسين كردن و توجه به او دست و دل باز باشيد. نگران نباشيد، اين عمل شما منجر به لوس شدن كودك نمي‌شود. بلكه برعكس باعث جلوگيري از آن مي‌شود (البته به شرط اينكه در حد اغراق نباشد و در ضمن دروغ نباشد). در واقع بچه‌هايي كه چنين كمبودي را حس مي‌كنند، گرايش به لوس شدن دارند. بجاي اينكه سرزنش‌گر، منع كننده و توبيخ‌گر باشيد، سعي كنيد تا حد امكان اشتباهات او را ناديده بگيريد و برعكس با ذره‌بين بدنبال پيدا كردن رفتار و صفات خوب او باشيد و از آنها (خصوصاً در جمع) تعريف كنيد. بهتر است تعريف و تمجيد شما هدفمند و توصيفي باشد. مثلاً (ببين كوچولوي گلم چقدر قشنگ اطاقش را مرتب كرده! همه چيز را سرجاش گذاشته يا «ممنونم كه به مامان كمك مي‌كني تا به داداش كوچولوت غذا بدم، تو خيلي مهربوني!» حتي در موارديكه خود را كنترل كرده و از انجام كاري منع شده، خودداري کرده است، بايستي كودك تشويق و تحسين شود. براي مثال، «از اينكه موقع جواب دادن تلفن، سرو صدا نكردي يا چيزي نخواستي خيلي ممنونم، تو چقدر خوب وقت شناسي عزيزم!»
????از هر نوع طعنه زدن، دست انداختن، انگ زدن و دادن صفات نامناسب جداً پرهيز كنيد. در برخي موارد لازم است تا رفتار نامناسب (و نه خود شخصيت كودك) مورد انتقاد قرار گيرد ولي هرگز اين اجازه را نداريد كه سرزنش شما همراه با تمسخر و يا تحقير باشد (حتي به عنوان شوخي). كلماتي همچون دست و پا چلفتي، تنبل، هپلو، كور، كچل، تپل، خنگ و … همچون تيري زهرآگين بر حرمت نفس و شخصيت كودك هستند (تا 6-7 سالگی درکی از شوخی ندارند). در انتقاد سعي كنيد از كلمه من بجاي «تو» استفاده شود. براي مثال، بجاي اينكه بگوييد: «چرا تو اينقدر نامرتب و تنبلي؟ نمي‌توني يه كار به اين سادگي رو انجام بدي؟» بگوييد: «عزيزم من دوست دارم لباسهاتو مرتب تو كمد يا جا لباسي بذاري تا اينكه روي كف اطاق ريخته شوند».
????به كودك خود بياموزيد تا جملات تاييدي مثبت در مورد خود را تمرين كند. دادن انرژي و تلقين مثبت به خود در انجام تمامي امور مهم و تاثيرگذار است. طرز تفكر و تلقي ما تعيين كننده احساس ما و احساس تعيين كننده رفتار خواهد بود. بايد در زمانهاي مناسب به فرزندمان بياموزيم تا از جملات تاييدي مثبت در مورد خود استفاده كنند. مثلاً «اگر به تلاشم ادامه بدهم ميتونم موفق بشم».
????در تصميم‌گيريهايي كه به نحوي كودكتان نيز دخيل است، نظر او را نيز جويا شده و اگر تصميم او زيانبار نيست، حتماً انجام دهيد. مثلاً در مورد رنگ يا تزئين اطاقش اجازه دهيد تا به كمك شما خود او تصميم بگيرد و شما فقط مجري خواسته‌هايش باشيد.
????در بازیها هر ازگاهی ببازید و نشان دهید که شکست آخر خط نیست.
????· هر از گاهی به عمد اشتباه کنید و به فرزندتان نشان دهید نه تنها شما که برای او قادر مطلق به حساب میایید نیز ممکن است اشتباه کنید بلکه مسئولیت اشتباه خود را می پذیرید و سعی در اصلاح آن می کنید و از تلاش برای بهتر شدن و امید به اصلاح نیز دست نمی کشید.
????در حد توان کودک، در انجام امور مربوط به خودتان از او کمک بخواهید و کارش را تحسین کنید. مهم نیست که کامل انجام داده باشد یا نه (از کمک به گلکاری و شستن ماشین گرفته تا شکستن تخم مرغ در ظرف، دکور منزل و …).
دكتر اصغر ساداتيان