شن درمانی

https://telegram.me/psysh
شن بازی برای کودکان فعالیتی خوشایند و لذتبخش است. کودک از لمس کردن شن و بازی با آن لذت بسیار می برد. شن می تواند خاصیت مایعات را داشته باشد از نظر اینکه می ریزد و اگر آن را در ظرفی بریزیم به شکل آن ظرف در می آید. بازی با شن تجارب مفید و لذتبخشی را برای کودک ایجاد می کند.

امروزه شن بازی به قدری دارای اهمیت است که در تمامی کلینیک های مشاوره و روان درمانی کودک به عنوان یکی از وسایل ضروری اتاق بازی محسوب می شود.

شن باید در دو نوع خشک و مرطوب وجود داشته باشد تا کودک بتواند هر دو نوع آن را لمس کند و تفاوت ها و شباهت های آنها را درک کند.

کودک در شن به حفر کردن و ساختن دالان (تونل) می پردازد. برج، تپه و خانه می سازد و به انجام بازی های تخیلی مشغول می گردد. کودک می تواند معمار هستی خود باشد و قصر خود را در داخل شن ها خلق کند و دنیای خویش را پر از کسان و خویشاوندانی سازد که ساخته و پرداخته ذهن او هستند. او می تواند کاری را انتخاب کند و یا از آن دست بکشد. نیز می تواند بیافریند و یا نابود کند.

همچنین می تواند با قدرت تخیلش کوهی بسازد و بی خطر به قله آن صعود کند و از آنجا به تمام دنیا بگوید: «من می تونم برای خود، یه کوه بسازم و یا اونو، با خاک یکسان کنم، در اینجا منم که بزرگم!»

«شن» وسیله خوبی برای بازی های تهاجمی کودک به شمار می رود زیرا می تواند شن را با ایمنی بیشتری پرتاب کند.

کودک می تواند عروسک هایی را که نماد پدر، مادر، خواهر و یا برادر هستند و با آنها احساس خصومت، تنفر و یا حسادت دارد در میان شن دفن کرده و با ماشین کمپرسی پر از شن از روی آنها عبور کند و به این وسیله احساسات درونی خویش را نشان دهد. کودک می تواند با شن سنگر بسازد و از طریق تفنگ بازی احساسات خویش را نشان داده و تخلیه شود، یا اینکه جاده بسازد و با استفاده از بلدوزر، گریدر و کمپرسی مشغول سازندگی شود و یا اینکه با ساخت مزرعه مشغول کشت و کار کشاورزی شود. نیز جاده و پل هایی برای عبور و مرور ماشین بسازد، سپس آنها را خراب کرده و یا توسط هواپیما بمباران کند. در ظرف چند دقیقه می تواند یک خندق حفر کند و قایقی را هدایت نماید، در لحظه ای بعد ممکن است سدی بسازد و اندکی بعد آنها را خراب کرده و خندق و قلعه ها را ویران نماید.

«شن» وسیله بسیار مناسبی برای پاسخگویی به طیف گسترده تخیلات کودک است. در شن بازی، کودک علاوه بر اینکه به لحاظ روانی تخلیه می شود و رضایت درونی کسب می کند، در پرورش تخیل، ابتکار، خلاقیت و سازندگی او نیز مؤثر است.

????مهارت ها و مفاهیمی که کودکان در هنگام شن بازی فرا می گیرند:

ـ مقداری شن فرصت های خوبی برای کودکان به وجود می آورد تا از طریق حفاری، پر کردن ظرف ها، ریختن، بلند کردن و حمل کردن شن به هماهنگی و انعطاف عمومی بدن برسند.

ـ از طریق شن بازی، به مفاهیم وزن و ظرفیت پی می برند.

ـ شناسایی ذرات شن و خاصیت چسبندگی آن.

ـ ساختن اشیا با شن و مقایسه شن خیس و خشک.

ـ پی بردن به شکل پذیری شن خیس، که اگر شن را کمی مرطوب کنیم به شکل ظرفی که در آن قرار دارد در می آید.

ـ پی بردن به مفاهیمی مانند اینکه آیا شن مثل نمک در آب حل می شود؟ آیا از صافی عبور می کند؟

ـ درک مفاهیم هندسی و فضایی.

ـ پرورش قدرت تخیل، ابتکار، خلاقیت و سازندگی در کودک: کودکان موقعی که مشغول ساختن یک قلعه شنی هستند، می توانند در باره آن داستانی بسازند و غرق در تخیلات خویش شوند. فرآیند خلاقیت در چنین مواقعی در کودکان شکوفا می شود.

ـ از طریق شن بازی و کسب تجربیات حسی مفاهیم زیادی مثل گود کردن، فشار وارد کردن، کُپه کردن، تونل زدن، پهن کردن، تقسیم بندی و برگشت پذیری را یاد می گیرد؛ همچنین مفاهیم واژه هایی مانند عمیق، عمیق تر، داخل، بیرون و … را درک کرده و برایش درونی می شود.

ـ کودکان برای ساختن تپه های بزرگ شنی، ایجاد خندق و دژهای شنی، ماهیچه های بزرگ شان را به کار برده و پرورش می دهند.

????وسایل لازم برای شن بازی:

جعبه شن، حوض ساده کم عمق، طشت لباسشویی پلاستیکی یا روحی می تواند وسیله خوبی برای بازی کودک باشد. درون ظرف را با شن شسته پر می کنیم.

شن خشک از جهت تجربه آموزی (در زمینه خواص شن مانند نرمی، روندگی، جابه جایی) و شن مرطوب از این نظر که کودک با خیس کردن شن به ساختن برج، دیوار، تونل، غار و … مشغول می شود، برای او بسیار جالب است.

برای شن بازی و ساختن چیزهای مورد نظر بایستی آب در اختیار و در نزدیکی کودک قرار داشته باشد.
https://telegram.me/psysh

www.psysh.ir
مهدي شاهمرادي
روانشناس باليني

@PsychologistShahmoradi