پرورش احساس مذهبی بخصوص نماز در کودکان و نوجوانان

احساس مذهبی ، یعنی تلطیف روان و اعتلای وجود . تربیت و تقویت احساس مذهبی ، یعنی هدایت کودکان و نوجوانان در راستای گرایشهای فطری و ارضای نیازهای روانی آنها و سرانجام پرورش احساس مذهبی ، یعنی متجلی نمودن والاترین ارزشها و فضیلتها .

بدون تردید همه کودکان بالفطره استعداد پذیرش و انجام تکالیف مذهبی را دارند ، اما آنچه که مهم است چگونگی ارائه یا عرضه نمودن اسباب رشد یا آئین الهی است. اگر ما بتوانیمکودکان را به نحو شایسته و مطلوب در معرض مشاهده و یادگیری رفتارها یا تکالیف مذهبی قرار دهیم ، مسلماً آنها به طور طبیعی و با احساس و رضایت قلبی ، آن رفتارها را خواهند آموخت ؛ چرا که آداب مذهبی ، مسائل قراردادی و وضعی را تحمیل نمی کنند ، بلکه عاملی هستند در جهت تأمین نیازهای فطری انسان ، و نماز کاملترین پاسخ به عالی ترین نیاز انسان است.

پرورش احساس مذهبی کاری است بس ظریف و حساس و در عین حال بسیار ساده و آسان. احساسات و عواطف مهمترین نقش در تکوین شخصیت ، تنظیم هدفها و برنامه های زندگی و روابط فردی و اجتماعی دارد.

چگونگی نگرش یا برخورد کودکان و نوجوانان نسبت به جهان هستی ، محیط اطراف ، آداب و تربیت و ارزشهای حاکم بر خانه و جامعه ، متأثر از دو عامل تعیین کننده یعنی : برداشتهای ذهنی ( شناخت ) و احساسات و عواطف است.

در ماهها و سالهای اول زندگی مجموعه اشکها و لبخندها و کششها و گریزهای کودکان ، حکایتگر چگونگی تشکیل برخوردها و نگرشهای مختلف در آنها نسبت به رفتارها ، ارزشها و آداب و ترتیب هاست.

هرگاه شناختی که انسان نسبت به پدیده ها و مسائل  مختلف پیدا می کند ، توأم با احساسات ناخوشایند و نامطلوب باشد ، نتیجه ای جز به وجود آمدن نگرش یا آمادگی روانی منفی نخواهد داشت و برعکس زمانی که این برداشت همراه با احساسات مطلوب باشد ، زمینه ی ایجاد نگرشی مثبت و مولد فراهم می آید. 

به بیان دیگر نگرش و احساسی که کودکان و نوجوانان نسبت به مسائل و پدیده های گوناگون پیدا می کنند پایه های نخستین رفتارها و شخصیت آنها را تشکیل می دهد.

بنابراین در تعلیم و تربیت به طور اعم ، و تربیت مذهبی به طور اخص بویژه در دوران کودکی و نوجوانی ، توجه به نقش خوشایندی احساس نسبت به امور مورد نظر ، بسیار مهم و تعیین کننده است .

کودکان و نوجوانان در یادگیری و کسب عادات مطلوب بیش از آن که متأثر از زبان منطق و استدلال باشند ، وجودشان مملو از عواطف و احساسات بوده ، مستعد پذیرش مطالب از طریق زبان مهر و محبتند.

با ایجاد احساسات خوشایند در کودکان و نوجوانان ، زمینه یادگیری رفتارهای مطلوب ، پیدایش انگیزه های رشد ، همانند سازی و اتصاف به صفات الگوهای دلخواه فراهم می گردد.